Periodontoloji, dişleri çevreleyen, dişin tutunmasını sağlayan yumuşak (periodontal ligament, diş eti) ve sert dokuların (kemik, sement) hastalıkları ve bunların tedavisiyle ilgilenen diş hekimliği dalıdır. Dişlerin çevresini saran, onların beslenmesini sağlayan, çene kemiğinin üstünü kaplayan ve dişlerin çene içerisinde tam olarak tutunmasını sağlayan bu bağ dokunun bakımı en az dişler kadar önemlidir. Zamanında ve doğru tedavi edilmeyen periodontal hastalıklar dişlerin kaybına ve bazı sistemik hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Sağlıklı Diş Etlerinin Özellikleri
• Fırçalama sırasında asla diş eti kanaması olmaz.
• Soluk pembe renktedir, mattır ve sıkı kıvamlıdır.
• Dişin boyun bölgesinde dişi bir yaka gibi sarar, diş ile birleştiği yerde bıçak sırtı şeklinde sonlanır.
• Diş ile arasında yaklaşık 1-1,5 mm’lik bir mesafe bulunur.
Diş Eti Hastalığının Nedenleri
• Yetersiz Ağız Hijyeni: Kişilerin düzenli diş fırçalama alışkanlığının olmaması ya da doğru şekilde fırçalamaması ağız hijyenini doğrudan tehdit eder. Hijyenin olmaması bakteri plaklarına ve iltihabi hastalıklara neden olur. Diş eti çekilmeleri ve hastaların fırçalama sırasında diş eti kanamalarını önemsememesi durumu daha kötü bir duruma sürükleyebilir. Tedavi edilmeyen çürükler de diş eti kanaması ve diş eti hastalıklarına yol açabilir.
• Genetik: Diş eti hastalıklarının önemli bir bölümünde genetik özellikler saptanmıştır. Ailenizde diş eti rahatsızlığı olan kişiler varsa, düzenli diş hekimi ziyaretleri ve kontroller sayesinde bu hastalığa yakalanmadan önlem alabilirsiniz.
• Sigara: Ağız ve diş sağlığının bir numaralı düşmanı olan sigara, pek çok zararının yanı sıra diş eti hastalıklarının seyrini ve gelişimini hızlandıran en önemli faktörlerden biridir.
• Hormonal Değişimler: Ergenliğe geçiş, menstrasyon, hamilelik ve menapoz gibi hormonal değişikliklerin olduğu dönemlerde kadınların diş etlerinde kanama ve hassasiyet oluşup hastalığa yatkınlık artar. Bu tür dönemlerde düzenli diş hekimi ziyaretleri, koruyucu önleyici uygulamalar ve periyodik bakım önemlidir.
• Kötü ve Düzensiz Beslenme: Kötü ve düzensiz beslenme vücudun direncini düşürdüğünden birçok hastalık gibi diş eti kanaması ve hastalıklarına da davetiye çıkarır. Savunma sistemi zayıfladığı için diş eti enfeksiyon riski artar.
• İlaç kullanımı: Doğum kontrol hapları (oral kontraseptifler), anti depresan ve bazı kalp ilaçları ağız ve diş sağlığını olumsuz etkileyebilir, hassasiyeti arttırabilir, diş etine zarar verebilir. Bu tür ilaçları kullanırken ilgili doktor, diş hekimi ve eczacının konudan haberdar edilmesi, görüş birliğine varması önemlidir.
• Stres: Birçok hastalığın hazırlayıcı sebebi olduğu kanıtlanmış olan stres, diş eti hastalıkları için de önemli bir risk faktörüdür. Stres vücudun savunma sistemini bozarak periodontal hastalığa zemin hazırlar.
• Diş gıcırdatma: Diş gıcırdatma ve çene sıkma, dişleri destekleyen dokulara zara verir, doku yıkımını hızlandırır.
• Diyabet: Diyabet hastaları enfeksiyon gelişimine dolayısıyla diş eti hastalıklarına yatkındır. Diyabet hastalarında enfeksiyonlar periodontal hastalığın hazırlayıcısı olabilir ya da zaten var olan bir diş eti rahatsızlığının seyrini hızlandırabilir.
• Diğer sistemik hastalıklar: Vücudun savunma sistemini bozan her türlü rahatsızlık diş etlerinin durumunu da etkiler. Kişinin genel sağlık durumunu etkileyen kalp, tansiyon, damar sertliği, böbrek hastalıkları, AIDS, tüberküloz gibi bazı hastalıklar da doğrudan diş eti kanaması ve hastalıklarına yol açabilir.
Diş Eti Hastalıklarının Genel Belirtileri
• Diş eti kanamaları (Diş fırçalama sırasında ya da durup dururken),
• Diş eti çekilmeleri ya da diş etinin dişten kolayca ayrılabilir şekilde gevşemesi,
• Diş eti çekilmeleri ile birlikte dişleri destekleyen çene kemiğindeki erimeler oluşması,
• Diş etinde yanma, şişkinlik, kızarma ve renk değişimi olması,
• Dişler ile diş etleri arasından iltihabî akıntı gelmesi,
• Sürekli ağız kokusu ve ağızda kötü bir tat oluşması,
• Bölümlü protez uyumunun bozulması
• Dişlerin sallanması ya da giderek birbirinden uzaklaşması (Dişler arasında aralıkların oluşması veya mevcut aralıkların artması)
• Diş etlerinin kaşınması, kurcalama isteğinin olması.
Diş Eti Hastalıkları Tedavileri
• Diş eti hastalıklarının tedavi süreci tanı, tedavi ve düzenli kontroller şeklinde ilerlemelidir.
• Ağız ve diş sağlığı bilgisi, ağız hijyeni eğitimi çok önemlidir.
• Diş taşları ve gıda plakları temizlenir.
• Hekimin gerekli görmesi durumunda diş eti ceplerine derin temizlik yapılır. (Bu işleme küretaj denir)
• Temizlik, küretaj ile birlikte hekimin önereceği ilaç tedavileri uygulanmalıdır.
• Hastalık ileri düzeyde ise periodontal cerrahi işlemler (diş eti ameliyatları) uygulanmalıdır. Diş eti çekilmesi, kemik kayıpları gibi durumlarda hastalıktan korunmak ve yeniden oluşmasını önlemek için cerrahi işlem gerekebilir.
• Bu cerrahi ve klinik tedaviler klasik yöntemlerle yapılabileceği gibi, bir kısmında hekimin uygun görmesi ve tavsiye etmesi durumunda lazer uygulamaları yapılabilir. Lazer uygulamaları son yıllarda diş eti hastalıklarında yoğun ve başarılı olarak uygulanmaktadır.